Tussen einde en begin #53. Takashi Suzuki

Er zijn schilderijen die uitnodigen erin op te gaan, omdat ze je als het ware naar binnen lokken binnen de begrenzingen van hun rand of omlijsting. Die betovering komt dan meestal door een voorstelling of door het kleurgebruik die een diepte suggereert. Dat is de klassieke West-Europese idee van een schilderij: een venster op een voorstelling waarin je je kunt verplaatsen. Een schilderij kan echter ook gesloten zijn, alleen een oppervlak bieden dat niet de indruk van diepte wil geven. Dan heb je de stap naar de meer plastische kunsten: het reliëf, oorspronkelijk bedoeld als een vrij plat beeldhouwwerk, dat met ondiepte een grotere diepte trachtte te suggereren. Echter, ook een reliëf kan zich presenteren als een werk dat geen grotere diepte wil doen vermoeden dan het heeft.

Het tweeluik TS2106 (1) van Takashi Suzuki (1948) is zo’n werk. Het is een werk dat als reliëf alleen de diepte laat zien die het daadwerkelijk heeft. Tegelijk bieden ook de twee kleuren eerder uitstraling dan dat ze je naar binnen willen lokken. De twee kleuren – geel en grijs – schijnen als het ware op een doffe manier naar buiten.

Het accepteren van een kunstwerk als een object om zijn eigen waarden, zoals de vorm, de kleur of het materiaal, is een relatief nieuw verschijnsel binnen de Europese modernistische kunst; hoewel de idee zich afwisselend in verschillende stijlperioden steeds in meer of mindere mate onder het oppervlak van menig kunstwerk heeft verscholen. Het lijkt erop dat er in de Japanse cultuur een meer natuurlijke acceptatie is van vorm, kleur en materiaal in een object. Misschien heeft het te maken met het shintoïsme dat geesten toekent aan bepaalde natuurverschijnselen en aan bijzondere voorwerpen uit de natuur. In ieder geval manifesteert TS2106 zich op een heel natuurlijke manier. Het is wat het is: getinte gesso op karton en paneel. Het heeft daarmee aan zichzelf genoeg om iets bijzonders te worden. Zo bijzonder dat het zich als een natuurgeest manifesteert, om in Japanse termen te blijven. In meer West-Europese termen zou je eerder spreken van een karakter, hoewel dat woord weer teveel op de menselijke natuur geënt is. TS2106 heeft geen karakter dat zich uit om in menselijke karakterkenmerken als vriendelijk, expressief, recalcitrant, liefelijk, boosaardig enz. te vangen. Het is of het boven al dat soort karakterkenmerken verheven is. Het functioneert eerder als een natuurverschijnsel, een natuurverschijnsel dat niet zonder betekenis is, waarbij het woord “betekenis” ook al de lading niet dekt. Immers een betekenis geef je als mens aan een verschijnsel om het te duiden, maar daarmee beperk je het verschijnsel ook in zijn wezen. Het wezen van een ding of verschijnsel kan juist meerdere betekenissen genereren, vaak zelfs tegengestelde, met de bijbehorende verschillende karakters.

Iets vergelijkbaars gebeurt in TS2106. De twee luiken zijn duidelijk afhankelijk van elkaar, zij zijn natuurlijke tweelingen die tegenstellingen in zich hebben, die zij samen lijken op te heffen zonder ze te bestrijden. Zo heeft ieder luik een rechte hoek van dunne reliëflijnen, waarbij de korte kant in het linkerluik aan de bovenzijde naar links wijst, en aan de onderzijde van het rechterluik naar rechts. De lange zijden van de hoeken delen beide luiken in ieder twee ongelijke delen: in het linkerdeel is het grootste deel links, in het andere zit het grootste deel rechts. Dat alleen al geeft een tegenstelling binnen een vorm van gelijkheid. Het maakt ook dat het werk niet specifiek van links naar rechts of van rechts naar links gelezen kan worden, of van boven naar onder of van onder naar boven, maar dat het een ding is zonder een beginkant. Het is zelfs mogelijk het tweeluik van de zijkanten te bekijken of er langzaam al kijkend langs te bewegen om de schaduwen te zien die de hoeken in het werk maken en daarmee de verschillen in tint. Dat verschilt zelfs per dagdeel en weersgesteldheid, want niet alleen de schaduwen brengen daardoor leven in het werk, ook de kleuren doen dat.

De kleuren zijn eigenlijk als het hele werk: weinig uitgesproken, als om iedere poging tot een karakter of betekenis te vermijden. Het gaat om slechts twee kleuren: vaal geel en zacht grijs. Met die karakterisering is het wezen van die kleuren echter alweer te zeer tenietgedaan. “Vaal” heeft een wat negatieve betekenis en “zacht” benadrukt maar één karakteristiek van het grijs. Beter is het naar de werking van het geel en het grijs te kijken. Geel is de meest “schijnende” van de drie primaire kleuren. Het overstraalt zijn omgeving zo erg dat het op een oppervlak van bijna gelijke lichtheid de vorm doet vervagen. Iedereen die wel eens gele letters op een witte achtergrond heeft proberen te lezen, kent  het verschijnsel. Tegen een donkere achtergrond springt geel juist opdringerig naar voren, zich duidelijk onderscheidend van het omringende duister. Suzuki heeft die karakteristieken van het geel als het ware gedempt. Dat heeft ook te maken met het materiaal.

Gesso (Italiaans voor gips) is van oorsprong een mengsel van krijt en beenderlijm, waarmee panelen en schildersdoeken gegrondeerd werden. Tegenwoordig is gesso anders van receptuur en gedeeltelijk synthetisch maar het heeft dezelfde werking. Het isoleert het paneel of het linnen van de verf die er later op moet komen. Het voorkomt dat de verf in het paneel of het linnen trekt en de voorstelling dof en onduidelijk maakt, en het zorgt ervoor dat de kleuren zuiver en gelijkmatig uitkomen. Suzuki heeft zijn gesso met kleur vermengd, in het linkerpaneel dus met een gedempt geel. Gesso zorgt er door zijn structuur ook voor dat tinten iets zachter of warmer worden. Oppervlaktestructuur van een materiaal is van groot belang voor de werking van de kleur die het heeft. Zo is bijvoorbeeld het rood van waterverf op een stuk wit papier anders van uitstraling dan het rood van olieverf op een wit gegrondeerd doek, of gedrukte rode inkt op wit textiel of wit papier, al zijn waterverf, olieverf en inkt op basis van hetzelfde pigment gemaakt.

De gekleurde gesso is heel gelijkmatig door Suzuki op zijn werken aangebracht en heeft daarmee overal dezelfde werking. Daarin zijn de tweelingwerken dus weer gelijk. Dan blijft echter nog de tegenstelling tussen het geel en het grijs. Natuurlijk wordt die tegenstelling al behoorlijk opgeheven door het dempen van het geel. Geel is echter naast een opdringerige ook een heel delicate kleur. Het vervuilt makkelijk door toevoeging van een ander pigment en heeft dan de neiging wat vies, modderig, grauwig of bruinig te worden en zijn lichtkracht te verliezen. Het pigment van gesso zelf is wit en dat heeft z’n invloed op de kleuren waarmee je het vermengt. Het dempt de kleur wat en maakt het kalkachtig. Bij het geel in het linkerpaneel van TS2106 lijkt het dat de “schijnkracht” van het geel van binnenuit komt, alsof de warmte van het licht in het paneel zelf zit en maar heel zacht naar buiten schijnt. Dat wordt versterkt door het lichte grijs van het rechterpaneel, dat aan warmte wint, juist door het gele paneel links ervan. Alsof ieder moment ook daar een zacht licht aan kan gaan. Die versterking van dat zacht broedende licht van het geel komt ook door de lichtval. Door de lichtval in het algemeen – het ene moment van de dag zal ze sterker zijn dan op het andere – maar ook doordat het licht meestal van boven komt. Daardoor valt er een dunne maar heel duidelijke schaduw onder de horizontale lijn aan de bovenkant van het gele linkerpaneel. De horizontale reliëflijn in het grijze rechterluik zit aan de onderkant van het paneel en de schaduw ervan valt daardoor niet op het paneel zelf. In feite geeft de horizontale reliëflijn boven in het linkerluik het enige permanente accent dat overdag te zien is in het tweeluik, naast de veranderlijke accenten rond de verticale reliëflijnen. Het geel van het linkerluik krijgt dus sowieso meer schaduwwerking van zijn reliëflijnen dan het grijs van het rechterluik. Bovendien lost de schaduw in het grijs op een zachtere manier op dan in het geel. Daardoor hoeft het geel van het linkerluik ook minder fel te zijn om te kunnen schijnen; het contrast met het donker van de schaduwen van de reliëflijnen maakt de werking intenser.

Het is dus allemaal redelijk verklaarbaar, maar dat maakt het bijzondere van het werk niet minder. In tegendeel. Suzuki heeft de werkingen van kleur, structuur, lijn en reliëf teruggebracht naar hun meest eenvoudige vorm en hun meest basale samenwerking, zodat een geheel ontstaat dat je karakteristiek zou kunnen noemen, maar beter nog geestrijk.

Bertus Pieters 22 mei 2023

Tussen einde en begin #53. Takashi Suzuki door Bertus Pieters in Villa Repubblica

 

 

 

 

1948 Born in Hiroshima, Japan

1978-82 Studied sculpture at Chelsea School of Art, London

1987 Designed Namiki Street, Hiroshima, awarded, ʻThe Best Street Japan

1988Awarded the Annely Juda Scholarship, London

1998Visiting Lecturer at Chelsea College of Art and Design, London

20001st prize in competition, Art on the Riverside Competition, South Shields, England

2001Visiting Lecturer at Surry Institute of Art and Design, England

2005Visiting Lecturer at Edinburgh College of Art, ScotlandVisiting Lecturer at Kinki University, Hiroshima,Japan

2013-16Visiting Lecturer at Hiroshima Jogakuin University

Music
2011

CD Resonance, awarded, ʻBest Ambient Albumʼ at the

2011 ZMR Music Award USA

2012CD Cycle, nominated for both ‘Best Ambient Album’ and ‘Best Relaxation/Meditation Albumʻ at the 2012 ZMR Music Award USA2014CD Voyage, nominated for ‘Best Ambient Album’, at the 2013 ZMR Music Award USA2016CD Water and Air, nominated for ‘Best Ambient Album’, at the 2016 ZMR Music Awards

Other Sites

2021

“INDIVIDUAL SURFACE”, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka (group exhibition)

2018

“silent emotion”, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka (one-man exhibition)”silent emotion”, Gallery Yamaguchi kunst-bau Kaohsiung (one-man exhibition)”Interaction of Color”, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka (group exhibition)

2016

“Silent Air”, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka (one-man exhibition)NEW SPACE with THE ARTISTS and ART, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka (group exhibition)

2013

LINE – Takashi Suzuki｜Isa Mitake, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka (group exhibition)

2011

RESONANCE、Gallery Yamaguchi kunst-bau,Osaka (one-man exhibition)

2009

“Colour Haze” kunst-bau｜tokyo, Tokyo (one-man exhibition)

2007

“Colour Sonata” Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka (one-man exhibition)

One-man Exhibition since 1990
2018
“silent emotion”, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
“silent emotion”, Gallery Yamaguchi kunst-bau Kaohsiung
2017
Art in Park Hotel Tokyo
2016
“Silent Air”, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
“Ambient”, Gallery COCON, Tokyo
2014
NSA ,KEISUI 3D Mapping with Jitsurou.Mase
2013
Bartha Contemporay, London
2012
Colour Field DVD, Gallery Yamaguchi kunst-bau at Art Osaka
2011
RESONANCE、Gallery Yamaguchi kunst-bau,Osaka
2010
NSA , I was there, Hiroshima
2009
kunst-bau｜tokyo, Tokyo
2008
Bartha Contemporary, with Belinda Cadbury, London
2007
“Colour Sonata” Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
Sculpture and Painting, NSA, Hiroshima, Japan
2005
Sleeper Gallery, Edinburgh, Scotland
“Print Show” Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
2004
Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
2003
“Colours and Notes” Gallery Niklas Von Bartha, London
2002
“Colour Field” Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
2001
The Slade Gallery, University College London
Gallery Niklas Von Bartha, London
“Colour Field 1” computer animation Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
1999
Gallery Yoichiro Miyamori, Hiroshima, Japan
1998
The Loft Gallery, Glasgow, Scotland
1997
Gallery A, Static Field, Installation, London
1996
Gallery Yamaguchi, Osaka
1994
Angela Flowers Gallery M, London
1993
Benjamin Rhodes Gallery, London
1992
Gallery Yamaguchi, Osaka
1991
Benjamin Rhodes Gallery, London
1990
Angela Flowers Gallery, Artist of the Day, chosen by Nigel Hall, London
GROUP EXHIBITIONSINCE 1990
2021
“INDIVIDUAL SURFACE”, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka (group exhibition)
2018
Que Du Cercle, France
“Interaction of Color”, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
2017
RCA Secret 2017, Royal College of Art, London
2016
NEW SPACE with THE ARTISTS and ART, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
Anneli Juda Fine Art, Animation sound track for Nigel Hall, London
RCA Secret 2016, Royal College of Art, London
2015
East Hiroshima City museum of Art, Life and Art, Hiroshima
NSA, Keisui, 3D Mapping and Music, Hiroshima
RCA Secret 2015, Royal College of Art, London
2014
PC perfomance,’ Hiroshima Eternal’ at 8.6 Hiroshima Peace Park
RCA Secret 2014, Royal College of Art, London
2013
LINE – Takashi Suzuki｜Isa Mitake, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
Hiroshima Art Document, Hiroshima Eternal, PC parformance
RCA Secret 2013, Royal College of Art, London Fine Art
2012
Non Objective Art-Eizo, Gallery Yamaguchi kunst-bau, Osaka
RCA Secret 2012, Royal College of Art, London
2011
Hiroshima Art Document, Colour Field, Hiroshima
“Autumn Exhibition” Gallery Yamaguchi kust-bau, Osaka
RCA Secret 2011, Royal College of Art, London
2010
RCA Secret 2010, Royal College of Art London
3 man show, Gallery Yamaguchi kust-bau, Osaka
2009
Tactile Vision, Slewe Gallery, Amsterdam, Holland
RCA secret 2009, Royal College of Art London
2008
Acrochage, Bartha Contemporary, London
2007
Art Amsterdam, Gallery Niklas VonBartha, Amsterdam, Holland
Sign du Japon,Espace Fanal, Switzerland
Summer Acrochage, Gallery Niklas Von Bartha, London
2006
3 man show with Phil Sims and Ingo Meller, Gallery Niklas Von Bartha, London
2005
Kaleido Scope,Osaka Contemporary Art Centre, Osaka, Japan
ARTOM 60, Hiroshima Art Document 2005, Hiroshima, Japan
2004
Basel Art Fair, Atelier Editions Fanal, Basel, Switzerland,( 05.06,07,08 )
2003
Art in CASO, Gallery Yamaguchi, Osaka, Japan
War and Peace, Flowers Central,London
2002
Art in CASO, Portal, Gallery Yamaguchi, Osaka,Japan
Work on Paper, Royal College of Art,London
Voyage, Flowers East, London
Bike, Art Space, London
Minimal Art and Ancient China, Belinda Cadbury Studio, London
2001
Gallery Niklas Von Bartha, London,( 02,03,04 )
Schlumberger Art Project, Cambridge, England
Hiroshima Art Document 2001, Hiroshima, Japan
Still Life, Flowers East, London
2001
Gallery Niklas Von Bartha, London,( 02,03,04 )
Schlumberger Art Project, Cambridge, England
Hiroshima Art Document 2001, Hiroshima, Japan
Still Life, Flowers East, London
2000
Mondrian Echo,Mondrian Museum, Amersfoort, Holland
2 man show,Gallery Yamaguchi, Osaka, Japan
Gallery Hoffmann, Friedberg, Germany
Self portrait, Flowers East, London
1998
Secret Exhibition, Royal College of Art, London ( 99,00,01,02,03)
Mackee Gallery, New York
Print Show,The Loft Gallery, Glasgow, Scotland
1997
3 man show, Blue Gallery, London
Summer Show, Gallery Yamaguchi, Osaka,Japan
1996
Angela Flowers Gallery, Print Show, London
1994
Angela Flowers Gallery M, London
Blue Gallery, London ( 96 )
1993
Metal Works, Gallery Yamaguchi, Osaka, Japan
1992
NICAF International Contemporary Art Fair, G.Yamaguchi, Yokohama, Japan
10th ContemporaryArt Fair, Osaka Contemporary Art Centre, G.Yamaguchi, Osaka, Japan
1991
Small is Beautiful,Flowers East, London, ( 93,98,99 )
1st International Small Sculpture Exhibition, Legano, Italy
1990
Work on Paper, Benjamin Rhodes Gallery, London